Soạn văn 7 VNEN Bài 7: Bánh trôi nước hay nhất

Mời các em học sinh và quý thầy cô tham khảo hướng dẫn soạn Bài 7: Bánh trôi nước Ngữ Văn lớp 7 tập 1 VNEN được đội ngũ chuyên gia biên soạn đầy đủ và ngắn gọn dưới đây.

Hoạt động khởi động Bài 7: Bánh trôi nước

Ở miền Bắc nước ta , hằng năm vào ngày 3/3 âm lịch, có tục lệ bánh trôi (cùng với bánh chay). Đó chính là nét văn hóa từ lâu đời của người miền Bắc. Những người phụ nữ ở miền Bắc hầu như ai cũng biết làm bánh trôi, bánh chay.

Em hãy tìm hiểu về món bánh trôi và cách làm bánh trôi để giới thiệu

Trả lời

Đối với người Việt từ xưa đến nay, ngày 3/3 âm lịch (Tết hàn thực) hàng năm luôn là một trong những ngày Tết chính. Vào ngày này, mọi người dân đều sửa soạn những đĩa bánh chay, bánh trôi để dâng lên ban thờ tổ tiên.

Nguyên liệu làm bánh trôi nước

• 500g bột gạo nếp

• 50g bột gạo tẻ

• Dừa nạo, nước cốt dừa

• 1 ít nước hoa bưởi

• Đường phèn

• Vừng trắng

• 30g đậu xanh đã cà vỏ

• Bột năng, bột đao hoặc bột sắn

Cách làm bánh trôi nước :

Bước 1: Nhào bột nếp trộn đều với bột tẻ.

Bước 2: Từ từ đổ nước vào bột và khuấy đều để bột tan hoàn toàn.

Bước 3: Để bột lắng khoảng 3 tiếng cho bột tách thành 2 phần bột ở dưới và nước ở trên.

Bước 4: Cho bột vào một chiếc khăn dày, buộc túm lại, bọc bột lại ủ trong 30 phút.

Bước 5: Sau khoảng 30 phút, mở khăn ra kiểm tra nếu bột mịn, róc nước, không dính tay.

=> Làm bánh trôi:

• Đường phên cắt nhỏ hạt lựu

• Viên bột thành những viên nhỏ vừa ăn

• Ấn dẹt ở giữa viên bột rồi cho đường bánh trôi đã cắt thành những viên nhỏ vào.

• Bao bột lại rồi vê tròn cho kín viên đường. Vê bột cho thật khít, tránh để không khí vào, tuy nhiên các bạn cũng lưu ý không nên vê quá kĩ, bánh có thể bị vỡ khi đun.

• Đun sôi nước rồi vặn lửa nhỏ vừa, nhẹ nhàng thả những viên bánh trôi vào.

• Khi bánh nổi lên là bánh đã chín rồi đấy! Bạn vớt bánh ra thả vào chậu nước đun sôi để nguội cho bánh săn và đỡ dính.

• Cho bánh ra đĩa, gạn bớt nước.

• Rắc vừng rang hoặc dừa nạo lên mặt bánh. Bạn cũng có thể cho thêm nước hoa bưởi để bánh có mùi thơm đặc biệt hơn.

Để bánh nguội và thưởng thức

Hoạt động hình thành kiến thức Bài 7: Bánh trôi nước 

1. Đọc bài thơ sau: Bánh trôi nước

2. Tìm hiểu văn bản:

a. Bài Bánh trôi nước thuộc thể thơ nào? Bài thơ có mấy câu, mỗi câu có mấy chữ? Cách hợp vần của bài thơ như thế nào?

Trả lời

- Bánh trôi nước thuộc thể loại thất ngôn tứ tuyệt

- Bài thơ gồm bốn câu, mỗi câu 7 chữ, ngắt nhịp 4/3

- Gieo vần: vần được gieo cuối câu 1, câu 2 và câu 4

b. Bài thơ bánh trôi nước có những điểm nào giống với những câu hát than thân trong ca dao?

Trả lời

Giống nhau: đều mượn hình ảnh của sự vật để nói về cuộc đời bất hạnh nhưng phẩm chất đẹp đẽ của người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa.

c. Hình ảnh bánh trôi nước trong bài thơ được miêu tả ra sao? Bài thơ còn gợi lên hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa như thế nào (vẻ đẹp, phẩm chất,thân phận)?

Trả lời

• Hình ảnh bánh trôi nước trong bài thơ đc miêu tả : trắng , tròn, chìm , nổi trong nước.

• Hình ảnh người phụ nữ: xinh đẹp, khỏe mạnh, thủy chung, son sắt nhưng có số phận đau khổ, bất hạnh.

d. Trong 2 hình ảnh trên, hình ảnh nào quyết định ý nghĩa và giá trị của bài thơ?

Trả lời

Hình ảnh người phụ nữa quyết định ý nghĩa và giá trị bài thơ vì tác giả muốn mượn hình ảnh bánh trôi nước để nói về số phận, cuộc đời bất hạnh, long đong, lận đận và phẩm chất cao quý của người phụ nữ trong xã hội xưa từ đó làm lên giá trị nhân văn cho bài thơ.

e. Tình cảm, thái độ của Hồ Xuân Hương đối với thân phận người phụ nữ như thế nào? Chi tiết nào trong bài thơ thể hiện điều đó?

Trả lời

- Tình cảm, thái độ của Hồ Xuân Hương đối với thân phận người phụ nữ: đồng cảm, cảm thông, trân trọng, nâng niu họ.

- Chi tiết thể hiện: “Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn/ Mà em vẫn giữ tấm lòng son”

3. Tìm hiểu về quan hệ từ

a. Dựa vào kiến thức đã học ở bậc Tiểu học, hãy xác định quan hệ từ trong các câu dưới đây:

(1) Nội dung thơ Xuân Hương toát ra từ đời sống bình dân, hằng ngày và trên đất nước nhà. Xuân Hương nói ngay những cảnh có thực của núi sông ta

(2) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.

(3) Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.

(4) Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình. Nhưng hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.

Trả lời

Các quan hệ từ in đậm trong các câu như sau:

(1) Nội dung thơ Xuân Hương toát ra từ đời sống bình dân, hằng ngày và trên đất nước nhà. Xuân Hương nói ngay những cảnh có thực của núi sông ta

(2) Hùng Vương thứ mười tám có một người con gái tên là Mị Nương, người đẹp như hoa, tính nết hiền dịu.

(3) Bởi tôi ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực nên tôi chóng lớn lắm.

(4) Mẹ thường nhân lúc con ngủ mà làm vài việc của riêng mình. Nhưng hôm nay mẹ không tập trung được vào việc gì cả.

b) Trả lời các câu hỏi sau:

(1) Các quan hệ từ ở các câu trên liên kết những từ ngữ hay những câu nào với nhau?

(2) Trong bốn ví dụ (1,2,3,4) có sử dụng quân hệ từ trên đây, ở ví dụ nào, quan hệ từ dùng để biểu thi:

• Quan hệ sở hữu

• Quan hệ nhân quả

• Quan hệ so sánh

• Quan hệ tương phản

Trả lời

(1). Dùng để liên kết ngữ với ngữ: của núi sông ta=> quan hệ sở hữu.

(2). Dùng để liên kết từ với từ: đẹp như hoa => quan hệ so sánh.

(3). Dùng để nối hai vế trong câu ghép => quan hệ nhân quả.

(4). Dùng để nối hai câu đơn => quan hệ tương phản.

c. Trong các trường hợp dưới đây, trường hợp nào bắt buộc phải có quan hệ từ, trường hợp nào không bắt buộc phải có?

(1) Khuôn mặt của cô gái

(2) Lòng tin của nhân dân

(3). Cái tủ bằng gỗ mà anh vừa mới mua

(4) Nó đến trường bằng xe đạp

(5) Làm việc ở nhà

(6) Quyển sách đặt ở trên bàn

(7) Giỏi về toán

(8) Viết một bài văn về phong cảnh Hồ Tây

Trả lời

Các trường hợp không bắt buộc phải có quan hệ từ là: (1),(3), (6), (7)

Các trường hợp còn lại là bắt buộc phải có.

d. Tìm các quan hệ từ có thể dùng thành cặp với những quan hệ từ sau đây:

• Nếu ...

• Vì ...

• Tuy ...

• Hễ ...

• Sở dĩ ...

Trả lời Các quan hệ từ cùng cặp với nhau:

• Nếu ... thì ...

• Vì ... nên ...

• Tuy ... nhưng ...

• Hễ ... thì ...

• Sở dĩ ... vì ...

e. Đặt câu với mỗi cặp quan hệ từ vừa tìm được

Trả lời

- Nếu bị điểm thấp (thì)tôi sẽ không qua kì thi này

- Vì trời trời bão nên chúng tôi được nghỉ học.

- Tuy hôm nay trời mưa rất to nhưng tôi vẫn đi học như bình thường.

- Hễ có khách đến thì ông bảo tôi nhé!

- Sở dĩ tôi bị điểm thấp vì tôi không nghe cô giáo giảng bài.

Hoạt động luyện tập Bài 7: Bánh trôi nước

1. Thơ Hồ Xuân Hương thuộc thể Đường Luật, em hãy đọc kĩ bài bánh trôi nước và cho biết nhà thơ có sử dụng từ Hán Việt nào không? Từ ngữ và hình ảnh trong thơ Hồ Xuân Hương gần với loại thơ nào đã học?

Trả lời

- Bài thơ' “Bánh trôi nước'” không sử dụng từ Hán Việt mà sử dụng thơ Nôm.

- Từ ngữ, hình ảnh: “Thân em” gần với ca dao, dân ca. (Những câu hát than thân).

2. Tìm các quan hệ từ trong đoạn đầu văn bản Cổng trường mở ra, từ “Vào đêm trước ngày khai trường của con “đến” trong lòng con không có mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ”

Trả lời

Các quan hệ từ trong đoạn đầu của văn bản Cổng trường mở ra theo thứ tự lần lượt sẽ là: của, còn, còn, với, của, và, như, những, như, của, như, cho.

3. Trong các câu sau đây, câu nào đúng, câu nào sai ? Đánh dấu x vào ô phù hợp.

Trả lời

4. Điền quan hệ từ thích hợp vào chỗ trống trong đoạn văn dưới đây:

Lâu lắm rồi nó mới cởi mở .. tôi như vậy. Thực ra, tôi ... nó ít khi gặp nhau. Tôi đi làm, nó đi học. Buổi chiều, thỉnh thoảng tôi ăn cơm ... nó. Buổi tối tôi thường vắng nhà. Nó có khuôn mặt đợi chờ. Nó hay nhìn tôi ... cái vẻ mặt đợi chờ đó. ... tôi lạnh lùng ... nó lảng đi. Tôi vui vẻ ... tỏ ý muốn gần nó, cái vẻ mặt ấy thoắt biến đi thay vào khuôn mặt tràn trề hạnh phúc.

(Theo Nguyễn Thị Thu Huệ)

Trả lời

Có thể điền các quan hệ từ vào chỗ trống như sau:

Lâu lắm rồi nó mới cởi mở với tôi như vậy. Thực ra, tôi và nó ít khi gặp nhau. Tôi đi làm, nó đi học. Buổi chiều, thỉnh thoảng tôi ăn cơm cùng nó. Buổi tối tôi thường vắng nhà. Nó có khuôn mặt đợi chờ. Nó hay nhìn tôi với cái vẻ mặt đợi chờ đó. Nếu tôi lạnh lùng thì nó lảng đi. Tôi vui vẻ và tỏ ý muốn gần nó, cái vẻ mặt ấy thoắt biến đi thay vào khuôn mặt tràn trề hạnh phúc.

5. Phân biệt ý nghĩa của hai câu có quan hệ từ nhưng sau đây:

(1) Nó gầy nhưng khoẻ.

(2) Nó khoẻ nhưng gầy.

Trả lời

Câu thứ nhất, Nó gầy nhưng khoẻ. Nhấn mạnh ý nó khoẻ, tỏ thái độ khen.

Câu thứ hai: Nó khoẻ nhưng gầy. Nhấn mạnh ý nó gầy, tỏ thái độ chê.

6. Lập dàn ý cho đề bài: Loài cây em yêu

Trả lời

A.Mở bài:

- Giới thiệu loài cây và lí do vì sao em thích loài cây đó.

B.Thân bài:

- Miêu tả một vài đặc điểm có sức gợi cảm của cây: Thân, lá, hoa.

- Kể một vài kỉ niệm gắn bó với cây.

- Tác dụng của cây đối với đời sống con người.

- Tác dụng của cây đối với đời sống của em.

C.Kết bài:

- Tình cảm của em đối với loài cây đó.

Hoạt động vận dụng Bài 7: Bánh trôi nước

1. Viết đoạn văn ngoắn (khoảng 3-5 câu) về một loài cây trong đó có sử dụng quan hệ từ trong đoạn

Trả lời

Vào một buổi chiều trên đường Nguyễn Du tôi bắt gặp một thiếu nữ với tà áo trắng thiết tha, điệu đà cài một bông hoa sữa trên tai duyên dáng trước ống kính của những “tay chụp hình”. Và một vẻ đẹp dịu hiền của người con gái rất Việt Nam ẩn hiện trong giấc mơ khiến ta chếnh choáng, thẫn thờ vì đã lỡ ngây ngất. Ta thật sự đã gửi trọn nỗi nhớ, yêu thương vào em. Chào tháng 9, chào Hà Nội mùa thu và chào em – người con gái dịu dàng như một bông hoa sữa tinh khôi, khiến trái tim thổn thức:

    Chỉ mùa thu còn trọn vẹn yêu thương,

    Hương hoa sữa cứ trở về mỗi độ,

    Hương của tình yêu đầu nhắc nhở,

    Có hai người xưa đã yêu nhau...

(Hoa sữa – Nguyễn Phan Hách)

2. Dựa vào dàn bài đã lập, viết đoạn mở bài và kết bài của bài văn biểu cảm về loài cây em yêu?

Trả lời

HÀ NỘI MÙA THU – NỒNG NÀN HOA SỮA

Mùa thu đến rất đẹp, nhưng đó là cái đẹp của nỗi buồn, của nỗi nhớ miên man. Có lẽ đó là thời điểm thôi thúc con người “tả cảnh ngụ tình”. Trong một buổi sáng trời thu se se lạnh mơ màng trong màn sương mỏng, phút chốc có một chiếc lá vàng vừa lìa cành, ngại ngần không muốn rơi xuống như ngỏ ý níu giữ mùa thu. Nhắc đến mùa thu, đặc biệt là mùa thu Hà Nội không thể không nhắc đến hoa sữa. Dường như Hà Nội và hoa sữa vốn có nhiều duyên nợ với nhau.

Hoa sữa – một loài hoa “đặc sản”của mùa thu Hà Nội. Hoa sữa mang màu sắc tinh khôi, thanh tao, bình dị của những nhụy trắng xinh xinh. Hoa sữa không nồng nhiệt như hoa hồng, không sang trọng như hoa lan, mà nó mang bản chất của vẻ đẹp tự nhiên không phô trương, lặng thinh nhưng lại làm nao nao lòng người. Vào mùa hoa nở, trên các con đường: Nguyễn Du, Lê Duẩn, Quang Trung, Quán Thánh…hoa sữa tỏa hương thơm nồng. Hoa sữa đã đi cùng năm tháng và sâu lắng trong những bản nhạc, vần thơ. Lòng bâng khuâng khi nghe câu hát trong bài Nhớ về Hà Nội: “Nhớ phố Quang Trung, đường Nguyễn Du những đêm hoa sữa thơm nồng...".

Tôi là một người thích đi du lịch và đã dừng chân tại rất nhiều nơi của dải đất hình chữ “S” thân thương. Tôi đã từng tận mắt nhìn thấy Hà Giang vào những ngày tháng 10. Đó là bức tranh ngây ngất của những cánh đồng hoa tam giác mạch trải dài bất tận ẩn hiện trong mây trời. Tôi cũng đã “tắm nắng” trong những ngày hè chói chang để tìm đến vẻ đẹp hoa phượng vĩ đỏ thắm và rực rỡ của Hải Phòng được mệnh danh là “thành phố Hoa phượng đỏ”. Nhưng vẻ đẹp để đi vào lòng người như để thức tỉnh xúc cảm thì có lẽ vẫn là trở về với Hà Nội mùa thu – nồng nàn hoa sữa.

Phải chăng trong những khoảng thời gian của một ngày, chiều tàn là một thời điểm khiến cho con người mang một nỗi sầu khắc khoải nhất đặc biệt đối với những người xa quê trong tiết trời thu. Chính vì vậy vào những buổi chiều thu nhẹ nhàng muốn tâm hồn an nhiên tình cờ ta tìm cho mình khoảng riêng trong một quán cafe có cây hoa sữa trước cửa. Im lặng bên ánh đèn vàng huyền ảo rồi nhắm mắt ngả lưng vào một chiếc ghế để tĩnh tâm, để lắng nghe những âm thanh vang động của cuộc sống như những biến cố trong cuộc đời. Bất chợt một chiếc đài radio cũ màu đen trắng khoảng những năm 1990 vang lên câu hát do ca sĩ Bằng Kiều thể hiện trong bài Em ơi Hà Nội Phố: "Em ơi Hà Nội phố, ta còn em mùi hoàng lan, ta còn em mùi hoa sữa" khiến ta có một chút gì đó sâu lắng, ngọt ngào trỗi dậy trong sâu thẳm tâm hồn, có một chút hoài niệm xưa cũ của mối tình đầu tưởng chừng đã chôn vùi trong quên lãng; có một chút gì đó xốn xang khó tả và có một chút gì đó hối tiếc mà thời gian chính là thủ phạm đã đánh cắp tuổi thơ với bao kỉ niệm êm đềm. Dẫu biết rằng con người chỉ được sinh ra một lần và cũng một lần đi vào cõi vĩnh hằng mãi mãi, thế nhưng thiên nhiên thì vẫn tuần hoàn theo quy luật tự nhiên của trời đất: thu đến rồi thu đi, hoa nở rồi hoa tàn. Phải chăng khi “tình thu vàng” đổ nhẹ trên vai, hoa sữa giăng trắng một vùng, phảng phất đâu đó trong tình người một nỗi buồn nhẹ thầm kín ùa về. Mà nỗi buồn lại là thứ khó quên và lắng đọng miên man cùng mùi hương hoa sữa. Hương thơm của hoa sữa rất đặc biệt. Nếu như cố tình đứng gần ra sức hít hà mùi thơm, nó sẽ khiến bạn ngạt thở; nhưng nếu tay trong tay với người mình thương thong thả bước trên hè phố ngửi thoang thoảng mùi thơm ấy trong chiều gió heo may se se lạnh thì ngọt ngào đến nhường nào.

Gió heo may, hoa sữa thơm nồng….Thu đã về thật rồi!

Tôi yêu mùa thu Hà Nội lắm. Đó là mùa của kí ức, mùa của nỗi nhớ, mùa của tình người và mùa của hoa sữa thật nhiều vấn vương!

Hoạt động tìm tòi mở rộng Bài 7: Bánh trôi nước

1.Sưu tầm một số bài văn/đoạn văn hay viết về các loài cây

Trả lời

    “Hà Nội mùa thu

    Mùa thu Hà Nội

    Mùa hoa sữa về

    Thơm từng cơn gió…”

Mỗi khi xa Hà Nội, tôi lại nhớ, lại mong đến cháy lòng được trở về, thả bước trên con đường ngập tràn hoa sữa, một loài hoa chỉ nở duy nhất vào mùa thu, một mùa đẹp đến dịu dàng, mơ mộng, Có lẽ vì thế, khi thu qua đi, lòng người không khỏi nuối tiếc để rồi mỗi độ thu về lòng người lại xốn xang bên loài hoa tuyệt diệu này.

Cây hoa sữa được trồng rải rác trên các phố Hà Thành. Gần đây, nhiều con đường mới mở của Hà Nội cũng được trồng nhiều hoa sữa nhưng tập trung nhiều cây hoa sữa nhất phải nói tới các phố Quán Thánh và Nguyễn Du.

Tôi yêu cái vẻ đẹp giản dị, lặng lẽ của hoa sữa Hà Nội. Thân cây cao, thẳng, không quá đen và xù xì như thân xà cừ. Có cây thân gày nhỏ nhưng cũng có những cây lâu năm, phải 2, 3 người ôm mới hết. Trên thân ấy, nhiều nhánh con tách ra như những cánh tay đang vươn lên mạnh mẽ, đầy sức sống.

Cây hoa sữa không có mùa trút lá, chỉ có lác đác lá rụng lá vàng, nên suốt năm cây luôn xanh tốt. Hoa sữa nở vào độ cuối thu đầu đông, những cụm hoa nhỏ xíu chen chúc từng đám màu trắng phớt. Độ hoa nở, những ngày lặng gió, không gian xung quanh như được ướp bằng mùi hương hắc thơm ngào ngạt, một mùi hương như mơ như thực, bởi hoa nở trên cao không nhìn thấy, còn cái mùi hương cứ lan xa, dưới gốc cây rơi rải rác những chấm hoa nho nhỏ như tấm voan mỏng mịn màng còn phảng phất mùi hương.

Nhưng có lẽ tôi yêu nhất loài hoa này ở mùi hương nồng nàn quyến rũ. Cũng như hoa dạ hương dịu dàng tỏa hương đâu đây trên một hiên nhà nào đó, hoa sữa cũng chỉ thơm vào đêm. Khi mọi hoạt động ban ngày lắng xuống, tâm hồn con người trở nên nhẹ nhàng và thư thái hơn. Và chỉ lúc ấy thôi, lòng người mới cảm nhận được hết mùi thơm của loài hoa kỳ diệu này. Thứ hương đêm ngọt ngào và tình tứ làm sao. Trên những đường phố của Hà Nội như Nguyễn Du, khi đến mùa, hoa sữa nở đầy cây. Trắng đến nao lòng. Hương hoa sữa thơm hết mình, ban phát mùi hương một cách hào phóng. Hoa có đòi hỏi gì không khi thơm hết cạn lòng như thế? Trong lòng đag u uất, cảm xúc đang bị dồn nén, lúc đó hãy đi cảm nhận. Hoa sữa thơm nồng nàn đó chính là sự an ủi dịu dàng và cũng là khát khao được đồng cảm, chi sẻ một cách chân thành của loài hoa giản dị khiêm tốn. Hương hoa sữa còn ấp ủ trên tóc, trong áo lạnh, cho đến khi về đến nhà hương hoa còn vương vấn đâu đây.

Người vô tình nhất khi đi qua rặng sữa mùa thu cũng phải nhận ra hương thơm đặc biệt ấy. Người ta không thể không nhắm mắt vào, hít một hơi thật sâu để được giữ trong mình hương thu hà Nội. Cái cảm giác ấy thật dễ chịu, nó vừa thoải mái lại vừa xao xuyến bồi hồi. Tôi thích những buổi tối mùa thu, trời chớm lạnh được đi trên con phốt tỏa hương hoa sữa để nó ướp cả lòng người.

Tôi còn được biết hoa sữa trên đường phố Hà Nội từ lâu đã đi vào kỷ niệm của người Thủ đô và những khách xa về thăm Hà Nội. Hương hoa sữa hôm nay bỗng làm tôi nghĩ về một thời khói lửa đạn bom, “mỗi tấc đất Hà Nội nhuộm thắm một màu hồng tươi”, cả Hà Nội vùng lên đánh giặc xâm lược. Nhiều mùa thu trong chiến tranh qua đi, hoa sữa vẫn bền bỉ tỏa hương thơm ngát để đón những mùa thu chiến thắng. Phải chăng hương hoa sữa cũng góp phần cùng quân dân ta làm kẻ thù phải khuất phục.

Hoa sữa hôm nay làm tôi thêm yêu mùa thu, yêu Hà Nội, yêu đất nước. Yêu sao những chùm hoa sữa bé nhỏ mà thầm lặng tỏa hương…

(Sưu tầm)

►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về Soạn Ngữ văn lớp 7 sách VNEN Bài 7: Bánh trôi nước file PDF hoàn toàn miễn phí.