Giải Hoá học 11 Bài 11: Axit photphoric và muối photphat trang 53, 54 SGK

Giải Hoá học 11 Bài 11: Axit photphoric và muối photphat trang 53, 54 SGK giúp các em ôn tập sâu kiến thức thông qua hướng dẫn giải bài tập trong sách giáo khoa bằng các phương pháp giải hay, ngắn gọn. Hỗ trợ các em học tập tốt môn Hoá lớp 11.

1. Giải bài tập SGK Hóa 11 Bài 11

Giải bài 1 trang 53 SGK Hóa 11

Viết phương trình hoá học dạng phân tử và dạng ion rút gọn của phản ứng giữa axit photphoric với lượng dư của:

a. BaO ;    b. Ca(OH)₂ ;     c. K₂CO₃

Lời giải:

Các chất lấy dư nên muối tạo ra là muối trung hoà:

a.     2H₃PO₄ + 3BaO → Ba₃(PO₄)₂ + 3H₂O

   Phương trình phân tử trùng với phương trình ion thu gọn

b.     2H₃PO₄ + 3Ca(OH)₂ → Ca₃(PO₄)₂ + 6H₂O

   2H₃PO₄ + 3Ca²⁺ + 6OH^- → Ca₃(PO₄)₂ + 6H₂O

c.     2H₃PO₄ + 3K₂CO₃ → 2K₃PO₄ + 3H₂O + 3CO₂↑

   2H₃PO₄ + 3CO₃^2- → 2PO₄^3- + 3H₂O + CO₂↑

Giải bài 2 SGK Hóa 11 trang 53

Nêu những điểm giống nhau và khác nhau về tính chất hoá học giữa axit nitric và axit photphoric. Dẫn ra những phản ứng hoá học để minh hoạ?

Lời giải:

- Những tính chất chung: Đều có tính axit

   + Chuyển màu chất chỉ thị: Quỳ tím chuyển thành màu hồng

   + Tác dụng với bazơ, oxit bazơ không có tính khử (các nguyên tố có số oxi hoá cao nhất):

   3NaOH + H₃PO₄ → Na₃PO₄ + 3H₂O

   Fe₂O₃ + 6HNO₃ → 2Fe(NO₃)₃ + 3H₂O

   + Tác dụng với một số muối của axit yếu và không có tính khử:

   2HNO₃ + CaCO₃ → Ca(NO₃)₂ + H₂O + CO₂↑

   2H₃PO₄ + 3Na₂SO₃ → 2Na₃PO₄ + 3H₂O + 3SO₂↑

- Những tính chất khác nhau:

Giải bài 3 SGK trang 54 Hóa 11

Phương trình điện li tổng cộng của H₃PO₄ trong dung dịch là:

H₃PO₄ ⇆ 3H⁺ + PO₄^3-

Khi thêm HCl vào dung dịch:

A. Cân bằng trên chuyển dịch theo chiều thuận.

B. Cân bằng trên chuyển dịch theo chiều nghịch.

C. Cân bằng trên không bị dịch chuyển.

D. Nồng độ PO₄^3- tăng lên.

Lời giải:

- Đáp án B.

- Khi thêm HCl vào làm tăng nồng độ H⁺ trong dung dịch. Theo nguyên lí chuyển dịch cân bằng, cân bằng chuyển dịch theo chiều làm giảm nồng độ H⁺

⇒ cân bằng chuyển dịch theo chiều nghịch.

Giải bài 4 trang 54 Hóa 11 SGK

a) Lập các phương trình hóa học sau đây:

a. H₃PO₄ + K₂HPO₄ →

      1 mol      1mol

b. H₃PO₄ + NaOH →

      1 mol      1mol

c. H₃PO₄ + Ca(OH)₂ →

      2mol      1mol

d. H₃PO₄ + Ca(OH)₂ →

      2mol      3mol

Lời giải:

a. H₃PO₄ + K₂HPO₄ → 2KH₂PO₄

    1 mol         1mol

b. H₃PO₄ + Ca(OH)₂ → CaHPO₄ + 2H₂O

    1 mol         1mol

c. 2H₃PO₄ + Ca(OH)₂ → Ca(H₂PO₄)₂ + 2H₂O

    2mol         1mol

d. 2H₃PO₄ + 3Ca(OH)₂ → Ca₃(PO₄)₂ + 6H₂O

    2mol         3mol

Giải bài 5 Hóa 11 SGK trang 54

Để thu được muối photphat trung hoà, cần lấy bao nhiêu ml dung dịch NaOH 1,00M cho tác dụng với 50,0ml H₃PO₄ 0,50M?

Lời giải:

Ta có: n_H3PO4 = 0,05.0,5 = 0,025(mol)

Phương trình phản ứng:

   H₃PO₄ + 3NaOH → Na₃PO₄ + 3H₂O

Từ ptpư suy ra:

   n_NaOH = 3n_H3PO4 = 3. 0,025 = 0,075 (mol)

Lý thuyết Hóa 11 Bài 11: Axit photphoric và muối photphat

A. Axit Photphoric H₃PO₄

I. Cấu tạo phân tử

 Công thức cấu tạo:

II. Tính chất vật lí

    Là chất rắn dạng tinh thể trong suốt, không màu, nóng chảy ở 42,5ºC. Dễ chảy rữa và tan vô hạn trong nước.

III. Tính chất hóa học

    a. Tính oxi hóa – khử

    Axít photphoric khó bị khử (do P ở mức oxi hóa +5 bền hơn so với N trong axit nitric), không có tính oxi hóa.

    b. Tính axit: Axít photphoric là axit có 3 lần axit, có độ mạnh trung bình. Trong dung dịch nó phân li ra 3 nấc:

    H₃PO₄ ⇋ H⁺ + H₂PO₄^- ⇒ k₁ = 7, 6.10^-3

    H₂PO₄^- ⇋ H⁺ + HPO₄^2- ⇒ k₂ = 6,2.10^-8

    HPO₄^2- ⇋ H⁺ + PO₄^3- ⇒ k₃ = 4,4.10^-13

    ⇒ nấc 1 > nấc 2 > nấc 3.

 ⇒ Dung dịch axít photphoric có những tính chất chung của axit như làm quì tím hóa đỏ, tác dụng với oxit bazơ, bazơ, muối, kim loại.

    ⇒ Khi tác dụng với oxit bazơ, bazơ tùy theo lượng chất tác dụng mà axít photphoric tạo ra muối trung hòa, muối axit hoặc hỗn hợp muối:

    H₃PO₄ + NaOH → NaH₂PO₄ + H₂O

    H₃PO₄ + 2NaOH → Na₂HPO₄ + 2H₂O

    H₃PO₄ + 3NaOH → Na₃PO₄ + 3H₂O

IV. Ứng dụng và điều chế

1. Ứng dụng

    Một lượng lớn axit photphoric dùng để điều chế các muối photphat và sản xuất phân lân.

2. Điều chế

    a. Trong phòng thí nghiệm

P + 5HNO₃ → H₃PO₄ + H₂O + 5NO₂

    b. Trong công nghiệp

       + Cho H₂SO₄ đặc tác dụng với quặng photphorit hoặc quặng apatit:

Ca₃(PO₄)₂ + 3H₂SO₄ → 3CaSO₄ + 2H₃PO₄

       Điều chế bằng phương pháp này không tinh khiết và lượng chất thấp.

       + Để điều chế H₃PO₄ có độ tinh khiết và nồng độ cao hơn người ta đốt cháy P để được P₂O₅ rồi cho P₂O₅ tác dụng với nước:

4P + 5O₂ → 2P₂O₅

P₂O₅ + 3H₂O → 2H₃PO₄

B. Muối Photphat

  Axít photphoric tạo ra 3 loại muối:

    - Muối photphat trung hòa: Na₃PO₄, Ca₃(PO₄)₂, …

    - Muối đihidrophotphat: NaH₂PO₄, Ca(H₂PO₄)₂, …

    - Muối hidrophotphat: Na₂HPO₄, CaHPO₄, …

1. Tính tan

    Tất cả các muối đihidrophotphat đều tan trong nước. Các muối hidrophotphat và photphat trung hòa đều không tan hoặc ít tan trong nước (trừ muối natri, kali, amoni).

2. Phản ứng thủy phân

    Các muối photphat tan bị thủy phân trong dung dịch.

Na₃PO₄ + H₂O ⇋ Na₂HPO₄ + NaOH

    ⇒ Dung dịch Na₃PO₄ có môi trường kiềm làm quỳ hóa xanh.

3. Nhận biết ion photphat

    Thuốc thử là bạc nitrat.

3Ag⁺ + PO₄^3- → Ag₃PO₄↓ (màu vàng)

►►CLICK NGAY vào nút TẢI VỀ dưới đây để tải về Giải Hoá học 11 Bài 11: Axit photphoric và muối photphat trang 53, 54 SGK file PDF hoàn toàn miễn phí!